Trakya Down Sendromlu ve Özel Gereksinimli Bireyler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
Zehra Metin Özen, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü dolayısıyla yazılı bir açıklama yaptı. Özen; “Kullandığımız her kelime bir bakış açısı yaratıyor. Biz “engelli” demiyoruz, özel gereksinimli birey diyoruz. Çünkü “engelli” kelimesi sanki eksiklik bireyin kendisindeymiş gibi bir anlam taşıyor” dedi.

Trakya Down Sendromlu ve Özel Gereksinimli Bireyler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
Zehra Metin Özen, Dikkat çeken konular içeren açıklamasında; “Oysa biliyoruz ki engel bireyde değil; erişilemeyen kaldırımlarda, eşit olmayan eğitimde, kapalı kapılarda, toplumun bakışında duruyor.“Özel gereksinim” ise kişiyi eksik değil; ihtiyacı olan destekle tam potansiyeline ulaşabilecek bir birey olarak tanımlar. Bu ifade hem daha insan onuruna uygun hem de dönüştürücü bir dil kurar. Peki Avrupa’da neden “disabled” kelimesi kullanılıyor? Evet, Avrupa’da yasal düzenlemelerde “disabled person” ifadesi geçiyor. Ama bu kelimenin kökeni bizim düşündüğümüz anlamdaki “engelli” değil. Dis-abled, yani “yetisinin önüne bir engel konmuş kişi” anlamına geliyor. Kökeninde bireyi değil, bireyin yetilerini kısıtlayan dış faktörleri işaret ediyor. Aslında bizdeki gibi “kişide bir arıza var” demiyor; “Sistem seni desteklemiyor, bu yüzden engelleniyorsun” diyor. Dolayısıyla Avrupa’nın “disabled”ı, bizim anladığımız “engelli” ile aynı şey değil. Bizdeki kelime bireyi hedef alırken, onlarınki çevresel engeli tarif ediyor.

Peki biz neden hâlâ Avrupa’dan gelecek yenilikleri bekliyoruz? Bu ülkede her kavramsal dönüşümde önce “Avrupa’da ne diyorlar?” diye bakıyoruz. Oysa neden dönüşümü biz başlatmayalım? Neden kavramları biz üretecek cesareti göstermeyelim? Neden özel gereksinimli bireylerin onurunu koruyan dili dünyaya biz nakşetmeyelim? Bizim toplumumuzda merhamet güçlüdür, dayanışma güçlüdür, toplumsal hafıza güçlüdür.
Tam da bu yüzden dönüşümün tohumunu atacak yer burasıdır: Dilimiz, kavramımız, bakış açımız. Kelimeler bir kültür yaratır. “Kişiyi engelli ilan eden” değil, “İhtiyacını görüp destekleyen” bir kültür.  İşte bizim başlatmamız gereken dönüşüm budur. Biz özel gereksinimli birey diyoruz, çünkü her birey değerlidir, birçok potansiyele sahiptir.
Ve biz toplum olarak; etiketi değiştirip zihniyeti değiştirmedikçe hiçbir şey değişmeyecek.
Ama değişim mümkün. Hem de biz başlarsak.Tekirdağ’dan, Trakya’dan, bu topraklardan” dedi.

Haber: Abdurrahim Yıldırım