Uzman. Dil ve Konuşma Terapisti Savaş Çelik, Yutma bozukluğu inme sonrası sık karşılaşılan durumlar ve yapılması gerekenler hakkında önemli bilgiler verdi. Tekirda’ın Çorlu ilçesinde hizmet veren, Konuşma Terapisti Savaş Çelik, Yutma bozukluğu, Kekemelik, İşitme engeli, Ses bozuklukları ve bir çok konuda verdiği hizmetlerle, insan sağlığı ve çocuk sağlığı konusunda önemli hizmetler vermeye devam ediyor ve uyarıyor; “Çareyi merdiven altlarında, üfürükçülerde vs değil, sadece uzmanından ve bilimde arayın” diyor.
İnmede Yutma Bozukluğu ve Yutma Terapisi!
Uzman. Dil ve Konuşma Terapisti Savaş Çelik, yaptığı yazılı açıklamayla yine önemli bilgiler verdi; “İnme, Dünya Sağlık Örgütü tarafından hızla gelişen, 24 saat veya daha uzun süren, serebral işlevlerin fokal veya global bozukluğu olarak tanımlamıştır. İnme, dünya toplumlarında kalp hastalıkları ve kanserden sonra üçüncü ölüm nedeni olup, sakatlık ve özürlülük yapan en önemli nedenlerdendir. Yapılan epidemiyolojik çalışmalara göre inmenin insidansı 55-64 yaş arasında binde 1.7- 3.6, 64-74 yaş arasında binde 5-9 ve 75 yaşın üstünde binde 14-19 olarak bulunmuştur. İnme sonrası gelişebilecek ve mortaliteyi ve morbiditeyi arttırabilecek bir çok komplikasyon vardır. Bunlardan biri yutma bozukluğudur.
Yutma bozukluğu inme sonrası sık karşılaşılan bir komplikasyondur ve sıklığı çok geniş farklılıklarla %29-81 arasında rapor edilmektedir (Selçuk 2006). Yutma bozukluğu akciğer enfeksiyonuna, sepsise, malnütrisyona (kötü beslenme), dehidratasyona (su kaybı), kalıcı dizabiliteye, hastanede kalış süresinde uzamaya ve mortaliteye (Ölüm) neden olabilir. İnme sonrası yutma bozukluğunun sebep olduğu pnömoni nedeniyle ölüm riskini arttırmakta ve in¬me sonrası hastaların üçte birinin ölümünden sorumlu tutulmaktadır. İnmeli hastalarda yutma bozukluğunun erken tanı ve tedavisi sadece komplikasyon¬ları azaltmakla kalmaz aynı zamanda fonksiyonel durumu yükseltir ve hastanede kalış süresini kısaltır.
Serebral ve beyin sapı lezyonları yutma fizyolojisini bozabilir. Serebral lezyonlar çiğneme ve bolus transportunun istemli kontrolünü kesintiye uğratabilirler. Beyin sapı lezyonlarında ise oral kavitenin duyu fonksi¬yonları, faringeal yutmanın tetikleme süresi, laringeal elevasyon, glottik kapanma ve krikofaringeal gevşeme etkilenebilir.
Yutma Terapisinde Oral-Motor Egzersizler, Yutma sorunu yaşayan hastanın ihtiyacına uygun olan ağız-yüz-motor hareketlerini geliştirmek ve hastanın yutmasını sağlamaktır.
Yutma Terapisinde Termal Terapi, bolusu oral fazdan faringeal faza geçirmede zorlanan yutma hastalarında uygulanan, geçişi kolaylaştıracak kasları uyarmayı hedefleyen bir yöntemdir. Yutma sorunu yaşayan hastanın Larenks elevasyonunu sağlamaya yardımcı olur.
Yutma Terapisinde Diadokinezi, Yutma sorunu yaşayan hastanın, artikülatörleri belirli bir düzende çalıştırmak amacıyla, kelime ve cümle okutarak yutma kaslarını güçlendirmeyi hedefleyen bir yöntemdir.
Yutma Terapisinde Postür ve Manevralar, yeme-içme esnasında Yutma sorunu yaşayan hastanın alacağı pozisyonla ya da yapacağı belirli manevralarla yiyeceklerin daha kolay ve güvenli şekilde yutulmasını sağlamaktır.
Yutma Terapisinde Elektro (VitalStim) Terapi, Bu terapi yutma terapileri içinde en etkili sonuçlar veren tedavi olarak nitelendirilebilir. Yukarda bahsedilen terapilerin bir çoğu elektro terapiyle birlikte kullanıldığı zaman daha etkili sonuçlar alınabilektedir.. Soru-Cevap şeklinde şöyle açıklanabilir:
Yutma Terapisinde Elektro (VitalStim) Terapi nedir? Orofarengeal yutma sorunlarının tedavisi amacıyla geliştirilen, deri üstünden düşük elektrik akımı vererek özellikle farengeal, larengeal ve suprahyoid bölgelerdeki zayıf olan kasları harekete geçirmeyi hedefleyen, non-invaziv bir yöntemdir.
Yutma Terapisinde Elektro (VitalStim) Terapi ne işe yarar? Yutma sorunu yaşayan hastanın Zayıf kaslarını kuvvetlendirerek ve yeniden eğiterek motor kontrolün sağlanmasına yardım eder.
Yutma Terapisinde Elektro (VitalStim) Terapi ne tür hastalarda işe yarar? Elektro terapi, yutma sorunu yaşayan ve yutma anatomisindeki sinirlerinde herhangi bir paralizi olmayan tüm bireylerde uygulanır. CP’li bireyler; İnme ya da kafa travması geçirmiş hastalar; MS, Demans, Parkinson, Huntington, Wilson, ALS, Miyastenia gravis ve Motor Nöron hastaları; Guillain Barre sendromu, Down sendromu, Prader Willi sendromu, Plummer-Vinson sendromu, Foix-Chavany-Marie sendromu, Worster-Drought Sendromu, Bulbospinal Muskuler Atrofi (Kennedy Sendromu), Brown-Vialetto-van Laere Sendromu, Fazio-Londe sendromu, Edward’s sendromu, Eagle Sendromu, Pierre Robin Sekansı, DiGeorge Sendromu gibi sendromlar ve bir çoklarındaki yutma sorunları için uygulanmaktadır.
Yutma Terapisinde Elektro (VitalStim) Terapi ne kadar sürer? Kesin bir süre vermek zordur. Merkezimizde bir seansı 30 ile 45 dk. arası olacak şekilde altı seans(bir kür) uygulanır. Yutma sorununun durumuna göre bitirmeye ya da devam etmeye aileyle birlikte karar verilir.
Yutma Terapisinde Elektro (VitalStim) Terapi işe yarar mı? Yutma sorunu yaşayan hastalarla yapılan çalışmalar etkili olduğunu göstermektedir. Freed ve arkadaşlarının 2001’de yaptığı bir araştırmada, 99 stroke sonrası yutma sorunu yaşayan hastaya uygulanan, elektro terapi (63 kişi) ve termal duyusal terapi (36 kişi) karşılaştırılmıştır. Ortalama her hastaya 15 hafta.Elektro terapi uygulanmış ve %98 başarı sağlanmıştır (sadece bir hastada yutma sorunu devam etmiştir.). Termal terapi uygulanan hastaların %27 si ilerleme göstermemiş, %11’i daha kötüye gitmiştir. Lim ve arkadaşlarının yaptığı başka bir araştırmada, 28 Yutma sorunu yaşayan hastayla, elektro terapi +Termal-dokunsal uyarım tedavisi uygulananlarla sadece Termal-dokunsal uyarım tedavisi uygulananlar karşılaştırılmıştır. 4 haftalık uygulamadan sonra her iki grupta da iyileşme görülmüş fakat elektro terapi +Termal-dokunsal uyarım tedavisi uygulanan hastalarda iyileşme oranı anlamlı derecede daha iyi olmuştur. Gallas ve ark. 2010 yılında yaptığı diğer bir çalışmada ise 11 stroke hastasına 5 gün birer seans elektro terapi uygulanmış ve etkili olduğu rapor edilmiştir.
05056715910– celliks@hotmail.com
https://www.savascelik.net/

Haber: Abdurrahim Yıldırım